خانه زینت الملوک , ایران

معرفی خانه زینت الملوک

خانه زینت الملوک یکی از بناهای تاریخی شیراز است که ساخت آن در سال 1290 هجری قمری توسط علی محمد خان قوام الملک شروع شد و اتمام آن 12 سال به طول انجامید. روبان افتتاح خانه زینت الملوک را هم محمد رضا خان قوام الملک، قیچی کرد. این شد که خانه زینت الملوک تبدیل شد به اندرونی قوام، در مقابل باغ قوام و عمارت باغ نارنجستان قوام شیراز، که بیرونی قوام محسوب می شد.

صاحب خانه زینت الملوک هم خود زینت الملوک، دختر حبیب الله خان از خاندان حاج ابراهیم کلانتر بوده و پدرش قوام الملک چهارم این خاندان به حساب می آمده است. اما بد نیست کمی هم در مورد داستان های خانه زینت الملوک بدانیم.

تاریخچه و داستان خانه زینت الملوک

در ادامه درباره معماری خانه زینت الملوک صحبت خواهیم کرد، در اینجا تنها لازم است ذکر کنیم که خانه زینت الملوک زیرزمینی دارد به وسعت کل خانه که از آن به عنوان محلی برای نگهداری آذوقه استفاده می شده است، اما هنگامی که خانم زین الملوک سرپرستی کامل آن را به عهده می گیرد، سرتاسر زیر زمین خانه را وقف امور خیریه و کمک و اسکان فقرا و نیازمندان می کند. شاید بتوان گفت خانه زینت الملوک، امید بانوان تهی دست شیراز بوده است.

معماری خانه زینت الملوک

همانطور که اشاره شد، خانه زینت الملوک در نزدیکی باغ نارنجستان قوام شیراز قرار دارد و از طریق دری زیر زمینی به باغ نارنجستان قوام راه دارد.

به داخل خانه زینت الملوک که وارد می شوید، وارد حیاطی می شوید که دو باغچه یک شکل در مقابل هم قرار گرفته و میانشان حوضی فیروزه ای رنگ واقع شده است. هر چه سنگ می بینید حجاری شده و طرحی زیبا روی آن نقش بسته است.

در مقابل ساختمان خانه زینت الملوک که می ایستید، سردری کاشی کاری شده را می بینید که دو شیر با شمشیرهایی در دست بر آن نقش بسته اند و میان شمشیرهایشان آیه " نصر من الله و فتح قریب" نوشته شده است.

خانه زینت الملوک دارای 20 اتاق می باشد که دور تا دور خانه را فرا گرفته اند و همه به یکدیگر راه دارند. همانطور که می دانید در زمان ناصر الدین شاه فرهنگ اروپایی و هنر فرنگی ارج و قربی برای سران مملکتی داشت و خانه زینت الملوک هم از این هنر تاثیر پذیرفته است. البته به موازات آن، هنر و معماری ایرانی نیز در طراحی خانه نقش داشته است. نقاشی های روی سقف چوبی اتاق ها، دیوارهای آینه کاری شده، گچ بری های خیره کننده، پنجره های ارسی با شیشه های رنگارنگ و هر جز و بخش خانه جلوگاه تلفیق این دو سبک هنری ایرانی و اروپایی است.

موزه خانه زینت الملوک

خانه زینت الملوک در بحبوحه سال های جنگ ایران و عراق، پناه گاهی برای حفظ جان هموطنان جنگ زده های خوزستانی مان بود. خرابی ها و آسیب هایی که در طول  سال ها به خانه زینت الملوک رسیده بود، بنیاد فارس شناسی را بر آن داشت تا در سال 1373 به کمک سازمان میراث فرهنگی به مرمت و تعمیر خانه زینت الملوک بپردازند. سال بعدش زیرزمین این خانه را به نمایشگاهی برای نمایش آثار هنرمندان ایرانی (خاصه شیرازی) تبدیل کردند و کمتر از یک دهه بعد، یعنی در سال  1382 این بنیاد تصمیم گرفت که خانه زینت الملوک را به موزه تبدیل کند.

امروزه موزه خانه زینت الملوک که برخی معتقدند مشابه موزه مادام توسو در لندن می باشد، محلی است که تندیس و مجسمه بسیاری از بزرگان علم و ادب و هنر شیراز در آن به نمایش درآمده است. جنس تمام این مجسمه ها از موم می باشد که توسط مجسمه سازان کشورمان ساخته شده اند.

یک خبر بد این است که هنوز خبری از تندیس حافظ  در موزه خانه زینت الملوک نیست اما مجسمه افراد مشهور دیگری چون: سعدی، پادشاهان هخامنشی، آتوسا (دختر کوروش)، پادشاهان ساسانی، موسیقی دان و شاعر دربار خسروپرویز به نام باربد، روزبهان بقلی، منصور حلاج، کریمخان زند، شهید عباس دوران، لطفتعلی صورتگر و ... در این موزه وجود دارد.