تاریخ، زبان و فرهنگ مالزی
تاریخ:
تاریخچه مالزی را می توان از لحاظ زمانی به پنج دوره مختلف تقسیم نمود .
تاریخچه مالزی قرون آغازین :زندگی ابتدایی در مالزی به چهل هزار سال پیش از میلاد مسیح در غارهای نیاه که در منطقه ساراواک قرار دارد باز می گردد.در تاریخچه مالزی ساکنان اولیه احتمالاً گروه هائى بوده اند که از چین و تبت به سمت جنوب شرقى آسیا و شبه جزیره مالایا مهاجرت نموده اند. این افراد از نژاد زرد و یا چینى مغولى بودند و در سرزمین جدید نیز مدتها مانند سرزمین قبلى خود به حالت ابتدائى و قبیله اى زندگى مى کردند.
تاریخچه مالزی دوران فراز و ترقی ملاکا نخستین بار بوسیله پارامسوارا شاهزاده سوماترایی در قرن پانزدهم بنیان گذاری شد سپس در قرن شانزدهم پرتغالیها ملاکا را به تصرف خود درآوردند ولی در قرن هفدهم هلندیها با غلبه بر پرتغالیها ملاکا را به تصرف خود درآوردند. در این دوره تاریخچه مالزی پس از قرن هفدهم تا اواسط قرن نوزدهم وقایع بسیاری در ملاکا اتفاق افتاد که از جمله می توان به سلسله جنگهای قبایل سوماترای غربی ، حکومت سلطنتی در منطقه ترنگانو ، اشغال پینانگ توسط نیروهای انگلیسی اشاره نمود.
تاریخچه مالزی دردوران استعماری مالایااین دوره با اشغال سنگاپور توسط نیروهای انگلیسی در اوایل قرن نوزده آغاز می شوداهمیت دارد،که طی ان پیمانهایی بین نیروهای انگلیسی و هلندی منعقد شد وهلندیها ملاکا را به انگلیسیها واگذار کردند.
دوران استقلال تاریخچه مالزی این دوره با اشغال کشور توسط نیروهای ژاپنی در زمان جنگ جهانی دوم آغاز گشته ولی پس از شکست نیروهای ژاپنی و متحدین کشور دوباره به اشغال نیروهای انگلیسی درآمد و پیرو آن در دهه شصت میلادی در صباح ، ساراواک و سنگاپور با هم متحد شدند و اتحادیه مالزی در این زمان شکل گرفت.
تاریخچه مالزی بین دهه 1980 و دهه 1990، رشد چشمگیر اقتصادى را تحت رهبرى دکتر مهاتیر محمد تون، داشته است. این دوره به عنوان انتقال از اقتصاد مبتنى بر کشاورزى به اقتصاد سازندگى و صنعت محور در حوزههایى چون کامپیوتر و وسایل الکترونیک براى عرضه به مشتری، محسوب میشود. تاریخچه مالزی طى این دوران بود که منظره فیزیکى مالزى با ایجاد پروژههاى کلان و متعدد تغییر یافتهاست.عمدهای این پروژهها عبارتند :از برجهای دوقلوی پتروناس (تا این زمان بلندترین ساختمان جهان است، فرودگاه بینالمللی، ساختمان گردان سپانگ ۱ F، ابرتونل چند رسانهای ، سد برقابی باکن و پوتراجاوا، یک مرکز جدید اداری فدرال،می باشد.
تاریخچه مالزی در اواخر دهه ۱۹۹۰، در اثر بحران مالی آسیا و نیز ناآرامی سیاسی ایجاد شده به دلیل برکناری معاون نخست وزیر داتوسری انور ابراهیم، دچار تزلزل شد. در سال ۲۰۰۳، دکتر مهاتیر، پرسابقهترین نخست وزیر مالزی، به نفع معاون خود احمد بداوی، از حکومت کناره گیری کرد.
زبان:
زبان ملي مالزي باهاسا مالايو(Bahasa Melau) است و زبان دوم اين كشور انگليسي مي باشد كه در سطح وسيعي استفاده مي شود. بنابر اين افراد خارجي هيچ مشكلي براي استفاده از زبان انگليسي ندارند و زبان انگليسي در تمامي شهرهاي بزرگ مالزي از فروشگاه ها تا دست فروشان كنار خيابان، رانندگان تاكسي، كارمندان ادارات و به طور كلي در همه جا مورد استفاده قرار مي گيرد. در تمامي شهرهاي يزرگ انگليسي براي مردم قابل فهم بوده و ارتباط برقرار كردن و يا پاسخ دادن به زبان انگليسي به خوبي براي مردم امكان پذير است.
دولت مالزي نيز شرايط راحتي را براي يادگيري زبانهاي بين المللي براي كليه افراد فراهم كرده و آنان را تشويق به يادگيري هر چه بهتر زبان انگليسي مي كند. همچنين زبان انگليسي به عنوان يك از اصلي ترين موضوعات دروس در دوره 6 ساله دبستان و در سالهاي اوليه متوسطه مطرح مي شود.
زبان چيني ها
در حدود يك چهارم جمعيت مالزي را چيني ها تشكيل مي دهند. چيني ها از قسمت هاي مختلف كشور چين مهاجرت كرده اند و به همين خاطر به چند گروه تقسيم مي شوند و تركيبي وسيع از فرهنگ و زبان چين را با خود به همراه آورده اند. زبان چینیدر مالزی به انواع لهجههای چینی تکلم میشود از جمله چيني ماندارین ،هوکین/ فوجیان،زبانکانتونی، هاکا و تئوچو. برخی از چینی ها به انگلیسی به عنوان زبان اول صحبت میکنند. زبان چینی از لحاظ تاریخی در جامعه تجاری مالزی رایج بوده است.
زبان هندي ها
اكثر هندي ها از شرق هند به مالزي مهاجرت كرده اند. هندیها در مالزی عمدتا مردم تامیل هندو از جنوب هند هستند که به زبانتامیلی،تلوگوگو ، مالایالام و هندی تکلم میکنند و بیشتر در شهرهای بزرگتر غرب شبه جزیره زندگی میکنند. بسیاری از طبقات متوسط تا بالای متوسط هندی در مالزی به زبان انگلیسی به عنوان زبان اول صحبت میکنند.
ساير زبانهاي بومي
نژاد مرکب اوراسیایی، کامبوجی، ویتنامی، و قبایل بومی باقی جمعیت مالزی را تشکیل میدهند. تعداد کمی از اوراسیایی ها که ترکیبی از اعقاب پرتغالی- مالایایی هستند، به یک زبان درآمیخته با پرتغالی تکلم میکنند که زبان پاپیا کریستانگ گفته میشود. همچنین اوراسیایی هایی با اعقاب دورگه مالایایی و اسپانیائی وجود دارد که عمدتا" در صاباح ساکن هستند. مهاجران موجود از کشور فیلیپین، به زبان چاواکانو صحبت میکنند، که تنها زبان ممزوج با مبنای اسپانیولی در آسیا میباشد.
فرهنگ:
قدیمی ترین ساکنین مالزی مردم قبیله ای مالزی هستند. جمعیت این عده تقریباً 5% کل جمعیت را تشکیل می دهد که اکثر آنها در ایالت ساراواک و صباح زندگی می کنند. اگرچه مردم قبیله ای مالزی دوست دارند با مشخصات قبیله ای خود طبقه بندی شوند، ولی مردم شبه جزیره مالزی آنها را تحت عنوان اورنگ اصلی قرار می دهند که به معنی "مردم اصلی" می باشد. در ایالت ساراواک اغلب مردم از قبیله دایاک هستند که عموماً در خانه های دسته جمعی که به صورت یک کریدور طویل است زندگی می کنند که یا در آب زندگی می کنند و یا در خشکی. در ایالات صباح اکثر قبیله ها کادازان هستند. اغلب مردم قبیله ای مالزی وابستگی روانی شدیدی با جنگلهای انبوه پر باران دارند.
یک نمونه از پیچیدگی فرهنگ مالزی که جمعیت مهاجر در طول تاریخ پدید آورده اند، تاریخ مهاجران چینی است. اولین چینی هایی که از ابتدا در اطراف مالکا سکونت داشته و پس از آشنایی با فرهنگ و ازدواج با آنها در خلیج سکونت گزیدند، ابتدا از شهر مالاکا و اطراف آن آغاز شد. این افراد که به باباس و نوناس معروف هستند بتدریج تلفیقی ایجاد کردند که منعکس کننده اعتقادات، رفتار و هنری بود که ترکیبی از سنت مالایی و چینی بوجود آمد، به نحوی که فرهنگ جدیدی را تشکیل داد. بعدها چینی هایی که برای بهره برداری از صنایع قلع و لاستیک به مالزی آمدند، فرهنگ خود را با دقت بیشتری حفظ نمودند که بطور مثال اگر کسی به شهر پنانگ سفر می کرد، بیشتر احساس می کرد که در چین بسر می برد تا در مالزی.
شاید سهل ترین راه برای درک پیچیدگی فرهنگ در مالزی، تعمق در سیاست باز دولت مالزی در زمان انجام آداب و رسوم مذهبی می باشد. اگرچه فرهنگ سنتی مالزی که گاهاً توسط گروههای قومی حفظ شده است، تمام اقوام دیگر مالزی در طی مراسم مذهبی در را بر اعضای دیگر با فرهنگ دیگر باز می نمایند. چنین تکاملی یقیناً بیشتر از حذف مرز در مذهب بوده و تفاهم را گسترش میدهد. این یک جشن مثبتی است که در مسیر همزیستی سنتی برای هزاره ای می باشد که باعث پیشرفت مالزی خواهد بود.
تجارت:
مردم مالزی افرادی بسیار خونگرم و مهماننواز هستند و ایـرانیها را دوست دارند. با توجه به طبیعت بخشنده این سرزمین، بومیها (كه اكثراً مسلمانند) افرادی خوشاخلاق و دستودلباز هستند. مالزیاییها دارای نظم و ترتیب در كارها به شكل كاملاً اروپایی هستند. با توجه به سرمایهگذاریهای شركتهای ژاپنی در این كشور، نظارت و مدیریت ژاپنیها در همه جا مشهود است.
تجار خارجی که به مالزی میروند با یک «میدان مین» مملو از معماهای فرهنگی روبرو میشوند. سه گروه قومی مهم در این کشور وجود دارد که به ترتیب بزرگی عبارتند از مالاییها، چینیها، و هندیها. در مناطق ساراواک و صباح یک سری اقوام بومی دیگر نیز زندگی میکنند: ترکیبی از نژادها و گوناگونی قومی در کنار یکدیگر که، پس از ناآرامیهای هولناک 1969، یکی از موفقترین تجربیات سی ساله اخیر دنیا است. گرچه گوناگونی فرهنگی موجب شده که نوع برخورد مالزیاییها با کار و تجارت متفاوت باشد، اما خوشبختانه یک سری ریسمانهای مشترک نیز در بین سه گروه قومی اصلی وجود دارد که کار با آنها را راحتتر میکند.
پس از کسب استقلال در سال 1957 میلادی، دولـت مالزی توسعه کسب و کارهایی که مالکیت و اداره آنها در اختیار بومیان مالایایی بود را در اولویت قرار داد تا در مقایسه با کسب و کارهایی که قبل از زمان استقلال، توسط اقوام و خانوادههای چینی و هندی توسعه یافته بودند قدرت بیشتری بگیرند و بین آنها توازن برقرار شود. البته آخرین بحران ارزی این کشور باعث تضعیف این سـیاسـت و رفع محدودیتهای مالکیت کسب و کارها توسط غیرمالایاییها شد.
دین اسلام و آیین كنفوسیوس و هندو در مالزی رواج دارند که هر سه بر اهمیت وافر «احترام گذاشتن» و «انجام وظیفه» تأکید میکنند. ضرورت رعایت احترام باعث گردیده که یک نظام سلسله مراتبی کاملاً روشن در سازمانها و شرکتهای مالزیایی استقرار یابد که در آن خطوط گزارشدهی کاملاً شفاف هستند.
مفهوم آبرو
مالایاییها، چینیها، و هندیها از شرمندگی در جمع یا خلوت گریزانند. آبرو برای آنها یک مفهوم فردی است که ویژگیهایی از قبیل حسن شهرت، شخصیت مقبول، و مورد احترام بودن نزد همتایان را در بر میگیرد. آبرو کالایی است که میتوان آن را بخشید، از دست داد، گرفت، یا به دست آورد. مسئله آبروی فردی به خانواده، مدرسه، شرکت، و حتی کل کشور تسری پیدا میکند.
انتقاد آشکار، توهین، یا تحت فشار گذاشتن فرد در جمع، کارهایی که باعث شرمندگی گروه میشوند، چالش با کسانی که در مقام و موقعیت مهمی قرار دارند، عمل نکردن به قول، یا بحث با اشخاص در حضور جمع از جمله مواردی هستند که آبروی آنها را خدشهدار میکند.
سبکهای ارتباطی در مالزی
رعایت ادب و نزاکت و دیپلماسی فراوان از ویژگیهای خاص ارتباطی در مالزی است. هدف از این کار، حفظ هماهنگی درون-گروهی یا ایجاد حس هماهنگی با طرفهای جدید است. بهتر است قبل از پرداختن به موضوع اصلی کمی گپ و گفت دوستانه در مورد خانواده، ورزش، و دیگر موضوعات مشابه (غیر از مسئله سـیاست، مذهب، و تنشهای قومی مالزی) داشته باشید. این «یخ شکستن» اولیه بخش مهمی از فرایند برقراری ارتباط است و نباید آن را دست کم بگیرید.
«نه» گفتن برای مالزیاییها دشوار است. به جای «نه» ممکن است بگویند «سعی میکنم» یا «ببینم چه میتوانم بکنم» تا به این ترتیب آبروی طرف مقابل را حفظ کرده باشند. دیپلماسی و در لفافه صحبت کردن، هنر محسوب میشود و رکگویی نشانه بیادبی و نپختگی رفتار است. معمولاً بهترین شیوه توبیخ یا «نه» گفتن، از طریق شخص ثالث است.
سکوت نقش مهمی در ارتباطات مالزیاییها دارد. اندکی سکوت قبل از پاسخ نشان میدهد که در مورد پاسخ فکر کردهاید. بسیاری از مالزیاییها پاسخ سریع به سؤال را نشانه بیادبی و بیفکری میدانند. گاه مالزیاییها خنده بیمورد میکنند که نباید از آن دلخور شوید. معمولاً این قبیل خندهها برای پنهان کردن اضطراب است. سعی کنید در مراوده با آنها عصبانی نشوید. همیشه با خونسردی نتیجه بهتری میتوانید بگیرید.
پذیرایی و مهماننوازی
دعوت به شام و ناهار در رستوران بسیار متداول است چرا که این کار میتواند فرصت خوبی برای ایجاد ارتباط فراهم کند. در طول صرف غذا به موضوعات غیرکاری از قبیل کشور مالزی، آشنایی بیشتر با یکدیگر، غذا، و ورزش بپردازید. حتی اگر چپ دست هستید باز هم سر میز غذا از دست راست برای غذا خوردن، و دادن و گرفتن اشیا استفاده کنید. از نظر آنها دست چپ تمیز نیست. در انتهای غذا خوردن اندکی از غذا را ته بشقاب خود نگه دارید. این کار نشان میدهد که مقدار غذا از نظر شما کافی بوده است.
در مالزی مبلغ 15% (شامل 5% بابت توریستی بودن رستوران و 10% به عنوان هزینه خدمات) به مبلغ صورت حساب اضافه میشود که اصطلاحاً به آن Plus Plus میگویند. اگر مایل بودید میتوانید یک انعام اضافی (معمولاً 5% مبلغ صورت حساب) هم بدهید، اما ضروری نیست.
هدیه دادن
هدیه دادن به اندازهای که در کشورهایی مانند ژاپن و کره معمول است در مالزی معمول نیست، اما میتوانید از آن به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط استفاده کنید. اگر از ایـران برایشان سوغات ببرید ارزش بیشتری برای آنها دارد، خواه جنبه کاری داشته باشد یا شخصی. عموماً رسم ندارند کادو را جلوی شما باز کنند. هدیه دادن در بین اقوام بزرگ مالزی رسوم خاص خود را دارد:
مالاییها
اگر به منزل کسی دعوت شدید برای وی شیرینی یا شکلات ببرید. عروسک سگ یا خوک به فرزندانشان هدیه ندهید. از کاغذ کادوی سفید (که مظهر مـرگ و سوگواری است) یا زرد (که رنگ سلطنتی است) استفاده نکنید. اگر غذا برایشان میبرید باید حلال باشد. هدیه را با دست راست، و در صورت بزرگ بودن با هر دو دست، تقدیم کنید.
چینیها
اگر به منزل چینیها دعوت شدید برایشان میوه، شیرینی، یا کیک ببرید و بگویید برای بچهها است. اکثراً ابتدا از قبول هدیه امتناع میکنند تا فکر نکنید «هل» شدهاند. از دادن قیچی، چاقو، و دیگر ابزارهای بُرنده بپرهیزید چرا که آنها را نشانه تمایل شما به قطع رابطه میدانند! گل هدیه خوبی برای چینیها نیست. گل را معمولاً برای بیماران و در مراسم تشییع جنازه استفاده میکنند. کادو را تزئین کنید و در کاغذهای رنگیهای قرمز، صورتی، یا زرد بپیچید. از رنگهای سفید، آبی، یا سیاه استفاده نکنید. تعداد کادو بهتر است زوج باشد چون معتقدند اگر تعداد آن فرد باشد بدشانسی میآورد!
هندیها
گل یاسمن به هندیها هدیه ندهید چون مخصوص تشییع جنازه است. هدیه را با دست راست، و در صورت بزرگ بودن با هر دو دست، تقدیم کنید. از کاغذ کادوهای قرمز، زرد، یا سبز استفاده کنید، نه سفید یا سیاه. از دادن محصولات چرمی به هندیها پرهیز کنید. جلسات کاری
نکات مهم در جلسه با مالزیاییها:
بهتر است ارشدترین فرد گروه شما اول وارد اتاق شود تا اولین نفری باشد که با طرف ارشد مالزیاییها سلام و احوالپرسی میکند. این کار هم نشانه احترام به ارشدیت طرف مقابل و، هم نشانه اهمیت داشتن سلسله مراتب در سازمان شما است.
معمولاً رهبر دو گروه روبروی یکدیگر مینشینند.
به عضو ارشد هیئت مالزیایی نشان دهید که برای او احترام قائلید. برای این کار سؤالات را خطاب به او مطرح کنید، حتی اگر خوب نتواند انگلیسی صحبت کند.
منتظر خوشامدگویی ارشدترین مقام مالزیایی باشید. لازم نیست شما هم همین کار را بکنید.
قبل از ورود به بحث اصلی اندکی در مورد موضوعات فرعی صحبت کنید. مقام ارشد مالزیایی هر وقت مناسب دانست جلسه را شروع میکند.
ممکن است جلسه همراه با صرف ناهار یا شام ادامه پیدا کند.
جلسات (به ویژه جلسات اولیه) معمولاً تا حدی رسمی هستند. با حاضران در جلسه محترمانه برخورد کنید و بیتابی یا بدخلقی نکنید. فراموش نکنید که قبل از شروع کار باید در جهت ایجاد یک رابطه خوب تلاش کنید و این کار مستلزم صرف زمان است. با گسترش رابطه کاری به تدریج از میزان این صحبتهای غیرمرتبط در جلسات کاسته میشود.
سعی نکنید در طول جلسه به تصمیم نهایی برسید. تصمیمگیریها معمولاً بعد از بررسی دقیق تمامی جوانب امر و مشورت با کلیه اعضای گروه و پس از طی سلسله مراتب سازمانی اتخاذ میشوند. در این خصوص صبور باشید.
القاب حرفهای و شغلی آنها (مانند پروفسور، دکتر، و مهندس) را حتماً ذکر کنید. مالاییها و هندیها این القاب را با نام کوچک و چینیها با نام فامیلی خود استفاده میکنند.
آداب تبادل کارت ویزیت
کارت ویزیت بعد از معرفی طرفین به یکدیگر تبادل میشود.
اگر طرف شما چینی است بهتر است یک طرف کارت، به زبان چینی (ترجیحاً با چاپ طلاکوب) نوشته شده باشد.
اگر با مقامات رسمی جلسه دارید بهتر است یک طرف کارت به زبان باهاسا نوشته شده باشد.
کارت را فقط با دست راست یا دو دستی بدهید.
قبل از آن که کارت طرف مقابل را در جیب خود بگذارید، یک بار آن را بخوانید. احترام به کارت طرف مقابل، نشان دهنده احترامی است که برای خود وی در کار قائل هستید.
هرگز در حضور آنها روی کارتشان چیزی ننویسید.
زنان در عرصه کسب و کار
بسیاری از زنان مالزی مشغول به کار هستند و به پستهای ارشد سازمانی نیز دسترسی پیدا میکنند. خانمهایی که برای تجارت به مالزی سفر میکنند معمولاً در مقایسه با سایر کشورها با مشکلات کمتری مواجه میشوند.
نکات مهم
مردها معمولاً به جای دست دادن با خانمها دست خود را سمت چپ سینه میگذارند و اندکی به جلو خم میشوند. مالایاییها نام خانوادگی ندارند و به جای آن نام پدرشان را بعد از کلمه «بن» یا «بنت» (به معنی «پسر» یا «دختر») قرار میدهند (مثلاً عایشه بنت سلیمان).
دست دادن چینیها معمولاً طولانی و شل است. چینیهای قدیمیتر موقع سلام و احوالپرسی نگاه خود را به نشانه احترام پایین میاندازند. اسامی چینیها عموماً سه قسمتی است که در آن نام خانوادگی ابتدا میآید و سپس دو نام شخصی دیگر به دنبال نام خانوادگی قرار میگیرند. در مراودات تجاری خود ممکن است از اسامی غربی استفاده کنند.
مردان هندی نیز معمولاً به جای دست دادن با خانمها به تکان دادن سر و لبخند زدن اکتفا میکنند. اغلب از نام خانوادگی استفاده نمیکنند و به جای آن اولین حرف نام پدر را در ابتدای نام خود به کار میبرند.
اگرچه تبعیضهای مثبتی را به نفع مالاییها قائل شده، اما جوامع کاری هندی و چینی همچنان نقش مهمی را در دنیای کسب و کار مالزی بازی میکنند.
اکثر ساختارهای کسب و کار مالزی سلسله مراتبی هستند. مطمئن شوید که تصمیمگیرنده اصلی سازمان طرف صحبت شما است؛ در غیر این صورت ممکن است وقت شما با کسی تلف شود که قدرت تصمیمگیری ندارد.
در مالزی تا زمانی که دستور مشخصی برای انجام کار از سوی رییس دریافت نشود، معمولاً کار روی میز باقی میماند، هر چند که نیازمند رسیدگی فوری باشد.
امیال و آرزوهای فردی افراد در مقایسه با نیازهای گروه در درجه دوم اهمیت قرار دارند. پاداش در نتیجه موفقیت گروهی حاصل میشود.
قبل از شروع تجارت با مالزیاییها باید ارتباط خود را با آنها محکم کنید. آنها را برای تصمیمگیری تحت فشار نگذارید. این کار به رابطه کاری شما لطمه خواهد زد.
اگر جسله دیر شروع شد یا بیش از زمان مقرر طول کشید تعجب نکنید. همیشه در برنامه زمانی خود تأخیرهای این چنینی را لحاظ کنید.
مالزیاییها در کار گروهگرا هستند. بنابراین همیشه نیازهای گروه را نسبت به نیازهای فردی آنها در اولویت قرار دهید. تعریف از یک فرد در داخل گروه یا پاداش دادن به وی ممکن است وی را خجالتزده کند.
مالزیاییها تسلط خوبی به زبان انگلیسی دارند و ظاهراً برقراری ارتباط در این کشور نسبت به سایر کشورهای منطقه راحتتر است. اما همیشه مراقب صحبتهای «سربسته» آنها باشید.
برخی استانهای مالزی روز جمعه را به عنوان روز تعطیلی کاری و زمان استراحت خود قرار دادهاند. در کوالالامپور الگوی کار هفتگی بیشتر به الگوی غربی شباهت دارد، هر چند که برخی ادارات روز شنبه صبح باز میشوند.
نظر شما چیست؟
نظر شما درباره تاریخ، زبان و فرهنگ مالزی چیست؟